Rekordowe 131 miliardów euro na obronność i kosmos. Komisja Europejska zaproponowała nowy budżet na lata 2028-2034

Unia Europejska ujawnia projekt budżetu na lata 2028–2034. W grze są setki miliardów euro. Pięciokrotnie zwiększą się nakłady na obronność i kosmos. To największy w historii unijny budżet, sięgający prawie 2 bilionów euro, co odpowiada średnio 1,26% dochodu narodowego brutto UE w nadchodzących latach. Przedstawiony dokument ma być odpowiedzią na rosnące wyzwania geopolityczne i gospodarcze, zapewniając Europie stabilne podstawy dla dalszego rozwoju i bezpieczeństwa.

Odpowiedź na nowe wyzwania

„Europa musi być gotowa na nowe czasy” – podkreśliła przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen. Projekt budżetu zakłada wzmocnienie filarów europejskiego społeczeństwa, gospodarki i bezpieczeństwa. Uwzględnia także wyzwania związane z transformacją energetyczną, bezpieczeństwem militarnym, konkurencyjnością gospodarczą, a także migracją i klimatem.

– „Nasz nowy długoterminowy budżet pomoże chronić obywateli europejskich, wzmocnić europejski model społeczny i sprawić, że nasz europejski przemysł będzie prosperował. W czasach niestabilności geopolitycznej budżet umożliwi Europie kształtowanie własnego losu, zgodnie z jej wizją i ideałami” – oświadczyła von der Leyen.

Kluczowe założenia nowego budżetu

Nowe ramy finansowe opierają się na pięciu głównych filarach:

• Silniejsze bezpieczeństwo i obrona – rekordowe 131 mld euro na obronność i eksplorację kosmosu, pięciokrotnie więcej niż w obecnej perspektywie finansowej.
• Wsparcie konkurencyjności – 451 mld euro w ramach Europejskiego Funduszu Konkurencyjności, którego zadaniem będzie rozwój strategicznych sektorów gospodarki.
• Polityka spójności i rozwój regionów – gwarancja utrzymania środków dla mniej rozwiniętych regionów oraz wzmocnienie lokalnych planów inwestycyjnych.
• Wsparcie dla rolnictwa – 300 mld euro na Wspólną Politykę Rolną, w tym na dochody rolników, ochronę środowiska i wsparcie młodych gospodarstw.
• Silniejsza pozycja Europy na świecie – 200 mld euro na działania zewnętrzne UE, w tym 100 mld euro przewidzianych dla Ukrainy.

Prostszy i bardziej elastyczny system

Komisja zapowiada uproszczenie dostępu do funduszy oraz wprowadzenie spójnych krajowych planów partnerstwa obejmujących środki na spójność, rolnictwo, rybołówstwo, klimat i bezpieczeństwo. Dodatkowo budżet przewiduje szybkie reagowanie na kryzysy dzięki specjalnemu mechanizmowi w wysokości 400 mld euro, który w razie potrzeby ma wspierać państwa członkowskie.

– „UE pokazała, że może działać zdecydowanie i ambitnie – podczas pandemii, podczas wojny w Ukrainie. Kontynuujmy tę drogę i udowadniajmy raz jeszcze, że Europa działa wspólnie, dysponując środkami umożliwiającymi zbudowanie niezależnej Europy w nadchodzących latach” – zaznaczył Piotr Serafin, unijny komisarz ds. budżetu.

Polska największym beneficjentem?

– powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. 

Do przedstawionych propozycji odniósł się również minister finansów Andrzej Domański, który podkreślił, że Polska ma szansę stać się największym beneficjentem w historii unijnego budżetu.

Nowoczesne źródła finansowania

Projekt zakłada również wprowadzenie nowych zasobów własnych UE, dzięki którym do unijnej kasy ma trafiać średnio 58,5 mld euro rocznie. Źródłami dochodów będą m.in. opłaty z systemu ETS, podatek od odpadów elektronicznych, akcyza od tytoniu oraz specjalny wkład dużych korporacji.

Kolejne kroki

Projekt budżetu wymaga jednomyślnej zgody wszystkich państw członkowskich UE oraz akceptacji Parlamentu Europejskiego. Prace nad budżetem mają zakończyć się najpóźniej na początku 2027 roku, tak aby środki były dostępne już od 2028 r.